czwartek, 6 marca 2008

1% okiem analityka - raport dla Fundacji Hospicyjnej

Jaka jest przyszłość odpisu 1% w Polsce? Jak wyglądamy na tle innych państw regionu? Analizy stanu obecnego oraz prognozy na przyszłość podjęli się analitycy Fundacji Hospicyjnej. Prezentujemy fragmenty tego interesującego raportu.Jaka część podatników skorzystała już z możliwości odpisu 1% na rzecz opp? Ile wynosiła przeciętna kwota? Te dane ilustruje poniższa tabela.
Rok podatkowyLiczba osób, które przekazały 1%% podatnikówKwota 1% dla OPPŚrednia przekazana kwota
2003 80.194 0,35 % 10,4 mln125 zł
2004 680.541 2,96 % 41,6 mln61 zł
2005 1.156.480 5,03 % 62,3 mln53 zl
2006 1.593.541 6,70 %103,8 mln65 zl
Zmiany jakie zaszły na przestrzeni 2003 i 2004 roku w zakresie procentowej struktury podatników o określonych dochodach dotyczyły głównie wzrostu liczby podatników zakwalifikowanych do II grupy podatkowej kosztem podatników III grupy.

Trudno jest na podstawie danych z 2-3 lat budować wnioski dotyczące kształtowania się trendów w dłuższym okresie. Można jednak zauważyć podstawowe zależności i proporcje, które w przybliżony sposób sugerują przyszłe zmiany.

Rok 2003 był pierwszym, w którym można było dokonać odpisu 1%, jednak świadomość podatników dotycząca tego odpisu była bardzo słaba. Ponadto, niewiele było organizacji, które posiadały status pożytku publicznego w tym czasie. W tej sytuacji nie dziwi fakt, że skumulowana wysokość kwot, które trafiły do OPP w 2003 roku z trudem przekroczyła 10 mln zł. Warto zwrócić uwagę na udział podatników III grupy podatkowej we wpłatach. Podatnicy ci w 2003 roku dokonali prawie 72% wszystkich wpłat przy średniej przekazanej kwocie na poziomie 125 złotych. Do najważniejszych przyczyn tego zjawiska zaliczyłbym większą świadomość podatkową tej grupy społecznej. Prawdopodobnie świadomość ta została znacząco podniesiona przez księgowych i doradców podatkowych prowadzących rozliczenia finansowe osób, których przychody przewyższają średnią.

W następnym roku (2004), przy wsparciu ogólnopolskiej kampanii informacyjnej dotyczącej odpisu 1%, proporcje te uległy zmianom - znacząco spadł procentowy udział wpłat dokonanych przez podatników z III grupy na korzyść podatników zarabiających najmniej. Dynamika wpłat od poszczególnych grup pokazuje, że najkorzystniej wypadają na tym polu właśnie podatnicy I grupy (14-krotny wzrost), w porównaniu z podatnikami II grupy (5-krotny wzrost) i III grupy (3-krotny wzrost). W połączeniu ze spadającą średnią wartością pojedynczej wpłaty, rośnie zatem udział w 'akcji 1%' podatników o najmniejszych dochodach. Pomimo to, podatnicy III grupy również w 2004 roku ofiarowali łącznie najwięcej – u nich jeden procent podatku to zazwyczaj spora suma.(...) W 2003 roku kwota, która trafiła do OPP wyniosła około 10 mln złotych, w 2004 roku było to cztery razy więcej. Następny rok przyniósł już 'tylko' 50% wzrost wpłat z tytułu 1%, przy jednoczesnym wzroście liczby podatników korzystających z tego odpisu o 1,7 razy (do 1 156 480 osób). Choć szereg czasowy danych jest zbyt krótki, aby sporządzić precyzyjną prognozę, można założyć, że w długim horyzoncie czasowym ustabilizowany roczny wzrost kwot wpływających do OPP na poziomie 20-40% jest możliwy do utrzymania. Z liczących się krajów regionu, na Litwie, na Węgrzech i w Słowacji, już od kilku lat istnieją możliwości przekazania podatku na rzecz organizacji pozarządowych o charakterze pożytku publicznego. Odpis 1% najdłużej funkcjonuje na Węgrzech i ten przykład jest najbardziej miarodajny2. Podatnicy węgierscy od 1997 roku mogą przekazywać 1% swojego podatku na rzecz wybranej organizacji pozarządowej oraz 1% na rzecz wybranego kościoła. Redystrybucją 1% podatku na rzecz OPP zajmują się Urzędy Skarbowe. W 2003 roku z możliwości przekazania 1% podatku skorzystało ponad 30% węgierskich podatników (1,4 mln osób). Wspomogli oni 21 843 organizacji, które otrzymały łącznie 6,1 mld forintów. Liczba podatników, którzy przekazali pieniądze na OPP wzrosła o 6% w stosunku do 2002 roku. Całkowita suma przekazanych pieniędzy wzrosła dwukrotnie w ciągu pięciu lat (od 1999 do 2003).


Rok podatkowyKwoty wpłat [mln EUR]
19977,1
19989,4
199912,3
200014,6
200117,0
200219,8
200324,0
200427,2
200527,2
200629,7
2007?

Źródło: onepercent.hu

Można policzyć, że wpływy z tytułu transferów do OPP na Węgrzech w 2003 roku wyniosły po przewalutowaniu 109 800 000 złotych (według kursu NBP z 30.12.2003), co daje średnią pojedynczą wpłatę na wysokości 78,43 złotych. Uśredniona dynamika wzrostu łącznych kwot wpłat do OPP w ujęciu rocznym wyniosła około 20% z bardzo małymi odchyleniami.

Obserwując doświadczenia węgierskie, również te w zakresie transformacji ustrojowej, a także porównując dynamikę wpłat do OPP w poszczególnych latach, wydaje się, że w zakresie kampanii 1% Polska znajduje się obecnie w tym miejscu, w którym Węgry były w 1999 roku. Znajomość tego przypadku pozwoli nam zbudować uproszczone analogie w zakresie kampanii 1% w Polsce i czerpać wiedzę z doświadczeń węgierskich w tym obszarze. Podsumowanie Jaka jest zatem prognoza wpłat do OPP w następnych latach? Która grupa podatników będzie z punktu widzenia OPP grupą dominującą? Gdzie, przy stosunkowo niskim zaangażowaniu ogółu podatników, warto szukać nieaktywnych darczyńców, których można przekonać do udziału w 1%? Na poziomie regionalnym wiele zależeć będzie od indywidualnej aktywności oraz odpowiednio dobranych przez poszczególne organizacje narzędzi marketingowych. Na poziomie bardziej ogólnym osiągnięcie pozytywnych rezultatów może zależeć od poprawnej analizy podstawowych zmiennych oraz panujących trendów w zakresie omówionym wcześniej.

Analiza danych pozwala sformułować następujące wnioski:

  1. Obecna dynamika wpłat do OPP pozwala przypuszczać, że w najbliższych latach można liczyć na średni, ustabilizowany roczny wzrost łącznych kwot wpłat o 20-40% na poziomie ogólnopolskim.
  2. Wzrost łącznych wpłat do OPP wynikać będzie z prowadzonej ogólnopolskiej kampanii informacyjnej na temat 1% oraz indywidualnych akcji poszczególnych OPP (część z nich to organizacje o zasięgu krajowym, co nie pozostaje bez wpływu na skuteczność innych organizacji w zakresie 1%).
  3. W porównaniu do Węgier procentowy udział polskich podatników w akcji przekazywania 1% na rzecz OPP (5,03% w 2005 roku) jest na bardzo niskim poziomie. Pokazuje to, że istnieje bardzo szeroka grupa podatników, do której wciąż można dotrzeć.
  4. W zakresie struktury wpłat do OPP zauważalny jest wzrost procentowego udziału podatników I i II grupy podatkowej, chociaż w 2004 roku wysokość łącznych wpłat od podatników III grupy ciągle stanowiła ponad 50% wszystkich wpłat.
  5. Wysokość średniej pojedynczej wpłaty systematycznie spadała na przestrzeni ostatnich lat, co pokazuje, że rośnie udział we wpłatach grupy podatników zarabiających najmniej.
  6. Podatnicy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych stanowią grupę mało istotną z punktu widzenia 1% (udział tej grupy waha się w okolicach 1% wszystkich wpłat). Kwotowo była to jedyna grupa podatników, która zanotowała spadek wpłat w 2005 roku.
  7. Nie bez znaczenia pozostał fakt wprowadzenia 19% podatku liniowego – część najzamożniejszych podatników zdecydowała się przejść na tę formę opodatkowania, co zamknęło im możliwość skorzystania z odpisu 1%.
  8. Wprowadzona [uzupełnienie PIT.pl] nowelizacja ustawy podatkowej umożliwi podatnikom opodatkowanym liniowo na równi z innymi korzystać z prawa do opisu 1% na rzecz OPP.
  9. Nowelizacja ułatwi podatnikom przekazywanie środków do OPP – nieumiejętność dokonania odpisu przestanie być barierą. Urząd Skarbowy będzie przelewał środki do OPP zgodnie ze wskazaniem podatnika.
  10. Prawdopodobnie, w związku z nowelizacją, od 2008 roku w harmonogramie wpłat przesunie się faktyczny termin otrzymywania środków pieniężnych z 1% przez OPP.
  11. Polski system podatkowy jest ciągle w fazie przemian, dlatego trudno przewidzieć czy planowane zmiany w średnim i długim okresie nie przyniosą zmian w zakresie 1%.
  12. Prognozy wzrostu PKB oraz analiza innych wskaźników makroekonomicznych w Polsce pozwalają sądzić, że wpływy podatkowe będą rosnąć w kolejnych latach, co stanowi korzystną okoliczność dla OPP.
  13. Prognozowany wzrost liczby OPP sugeruje, że w tym segmencie rynku będziemy mieli do czynienia z bardzo ostrą rywalizacją i szacowane wzrosty wpłat mogą się znacząco różnić dla indywidualnych OPP w zależności od specyfiki każdego z nich (szczególnie w zakresie stosowanych narzędzi, strategii marketingowej i grupy docelowej). O ile można więc przewidzieć ogólne trendy, na poziomie lokalnym warto przyjrzeć się każdej OPP z osobna.(...)
Raport publikujemy dzięki uprzejmości Fundacji Hospicyjnej.
Całość do ściągnięcia http://www.hospicja.pl/files/analiza.pdf

Brak komentarzy: